بررسی آثار توزیعی سیاست‌های حمایتی دولت از تولیدکنندگان گندم در استان‌های ایران

در ایران، طی سال‌های 90-1368 سیاست‌های حمایتی گوناگونی به منظور حمایت از بخش کشاورزی توسط دولت اتخاذ شده است. که ارزیابی آن‌ها کاربردهای سیاست‌گذاری مهمی دارد. پژوهش پیش‌رو با توجه به اهمیت راهبردی محصول گندم در سبد کالاهای مصرفی خانوار ایرانی و اهمیت آن از دید‌گاه سیاست‌گذار و به منظور ارزیابی آثار توزیعی سیاست‌های حمایتی دولت از تولید‌کنندگان گندم در استان‌های ایران طی برنامه‌های توسعه انجام شد. برای این منظور از معیار‌های برآورد حمایت‌های بودجه‌ای، حمایت از قیمت بازاری و حمایت کل از تولید‌کنندگان گندم در هر یک از استان‌های ایران برای تعیین میزان منافعی که در پی اجرای سیاست‌های حمایتی دولت از تولید‌کنندگان گندم عاید بخش تولید این محصول دراستان‌های ایران طی سال‌های 90-1368 شده، استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان دادکه میانگین اثر مستقیم و اثرکل حمایت کل از تولیدکنندگان گندم در برنامه‌های اول و دوم توسعه در تمام استان‌های کشور منفی بوده، و سهم حمایت‌های قیمتی در حمایت کل از تولیدکنندگان گندم بیشتر از حمایت های بودجه‌ای بوده است. بیشترین میزان حمایت از گندم‌کاران(‌اثر مستقیم) در برنامه‌های سوم و چهارم در استان جنوب‌کرمان(منطه جیرفت) با میانگین‌های710 ‌، 1000میلیون ریال در هر هزار تن تولید و در برنامه پنجم در استان ایلام با میانگین1774 میلیون ریال در هر هزارتن می باشد. همچنین بیشترین میانگین حمایت از تولید‌کنندگان، اثرکل در برنامه سوم در استان بوشهر با میزان 635، در برنامه چهارم در استان گیلان با میزان 725 و در برنامه پنجم در استان ایلام با میزان 1860میلیون ریال در هر هزار تن تولید گندم می باشد. پیشنهاد می‌شود میزان حمایت‌ها با استفاده از میزان بهره‌‌‌وری نهاده‌های یارانه‌ای در تولید گندم در هر استان هدفمند گردد.